(minh họa: Ngọc Diệp)
Thực tế cho thấy, không chỉ ở trên thế giới mà ngay tại Việt Nam, để trở thành luật sư là quãng thời gian dài đầy gian nan vất vả.
Theo luật pháp Việt Nam, luật sư Dak Lak là người phải đảm bảo các điều kiện sau: có bằng cử nhân luật, qua lớp đào tạo kỹ năng hành nghề luật sư, trải qua thời gian tập sự hành nghề luật sư, đạt kết quả kỳ thi kết thúc tập sự. Ngoài ra còn phải có các yếu tố khác như có phẩm chất đạo đức tốt, có sức khỏe đảm bảo hành nghề.
Theo đó, với các điều kiện nêu trên, những người theo đuổi ngành này phải trải qua thời gian học tập và đào tạo tương đối dài. Thời gian tối thiểu để trở thành luật sư là 6 năm, thậm chí có thể dài hơn. Có những người mất đến cả chục năm trên còn đường trở thành luật sư Dak Lak, và có những người theo đuổi cả cuộc đời nhưng không thể vượt qua được kỳ thi.
Nghề luật sư nhiều gian truân vất vả. Khi tập sự họ gặp phải khó khăn đầu tiên là về kinh tế để trang trải cho suốt 18 tháng học tập và làm việc. Tiếp đó là trắc trở trong công việc. Nhiều người tập sự nhưng không được tiếp cận hồ sơ, không được hướng dẫn về kỹ năng, nghiệp vụ ... Một số may mắn thì được tham gia giải quyết vụ việc thực tế, được tiếp xúc với thân chủ. Tuy nhiên, bên cạnh may mắn là những vất vả khi vận lộn với hồ sơ. Tập sự là quá trình rèn luyện kỹ năng hành nghề, người tập sự phải chăm chỉ, chuyên tâm học hỏi, chịu sự giám sát nghiêm ngặt của luật sư hướng dẫn. Nhưng điều ấy giúp họ đứng vững hơn trong nghề và mạnh mẽ hơn trong cuộc sống.
Hiện nay theo thống kê, nước ta có khoảng 9.000 luật sư, trong đó khoảng 50% là có hoạt động hành nghề, khoảng 10% luật sư sống bằng nghề (luật sư chuyên nghiệp). Số phần trăm luật sư chuyên nghiệp chỉ chiếm một tỷ lệ ít ỏi, thực trạng này cho thấy nghề luật sư không hề dễ sống. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, bao gồm cả nguyên nhân khách quan và chủ quan.
Về khách quan là do hoàn cảnh kinh tế, nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý hạn chế, người dân không đánh giá được vai trò của luật sư. Cơ chế pháp luật đối với luật sư chưa thông thoáng, chưa thật sự tạo điều kiện cho luật sư phát triển nghề. Quá trình hành nghề luật sư gặp không ít sự cản trở của các cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan có thẩm quyền thông qua những biểu hiện nhũng nhiễu, gây phiền hà. Đôi lúc có sự cản trở ngay trong hệ thống pháp luật bởi những quy định còn chưa rõ ràng, thiếu tính khả thi.
Về chủ quan, hiện nay không phải ai có thẻ luật sư cũng hành nghề luật sư. Nhiều người thi lấy thẻ thực chất là để ghi danh, mang tiếng cho “oai” mà không có bất kỳ hoạt động nghề nghiệp nào. Phần còn lại vì không chịu nổi áp lực công việc, áp lực cuộc sống “cơm, áo, gạo, tiền” mà tạm gác lại công việc này. Phần khác có thể do năng lực chuyên môn không đủ đáp ứng được yêu cầu nghề nghiệp, nên đành “đứt gánh giữa đường”.
Tất cả các nguyên nhân trên tổng kết bằng số liệu ít ỏi các luật sư sống và giàu lên bằng chính nghề của mình. Vậy động lực nào cho số ít luật sư này vượt qua được những khó khăn nêu trên? Theo chúng tôi, đó là niềm say mê và tâm huyết với nghề. Họ yêu nghề dồn hết tâm sức vào công việc. Họ trầm tư, khắc khoải trong từng vụ việc. Đôi lúc vì bảo vệ cho khách hàng mà luật sư phải chịu những thiệt hại về tài sản, về tính mạng sức khỏe. Có những luật sư còn bị đốt nhà, tạt axít, bị côn đồ đánh ...
Nhưng không phải vì thế mà họ bỏ nghề luật sư. Những lăn lộn với nghề giúp họ gắn bó và yêu nghề hơn để rồi họ càng có nghị lực để vượt qua khó khăn, trở thành người luật sư thành công.
Mặc dù khó khăn là thế nhưng nghề luật sư là nghề có triển vọng. Triển vọng về kinh tế, triển vọng về địa vị xã hội. Trên thế giới như các nước Mỹ, Anh nghề luật sư có thu nhập “khủng”. Điển hình như luật sư Joe Jamail, ông là luật sư giàu nhất nước Mỹ, trong một vụ án thắng kiện năm 1985 (Pennzoil chống lại Texaco) ông đã thu về khoản tiền lớn 345 triệu đô la.
Trong tương lai tới đây, nghề luật sư chắc chắn sẽ phát triển mạnh tại ViệtNam khi nền kinh tế đang từng bước khởi sắc thu hút đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó nhà nước bắt đầu quan tâm hơn đến giới luật sư Buôn Mê Thuột, song song với việc các luật sư đang tích cực chung tay đóng góp cho sự phát triển của nghề.
Mọi con đường đi đến thành công đều gập ghềnh gian khó. Nghề luật sư cũng vậy, muốn thành công chúng ta phải trải nghiệm qua khó khăn. Khi hội tụ đủ cố gắng, say mê, tâm huyết và ý chí thì chắc rằng chúng ta sẽ là luật sư thành công với tương lai đầy hứa hẹn.
